door Willem Meiners
DE RUIM 40.000 gezinnen in Amerika die de naam Jansen, Janssen of Janssens dragen – allemaal van Nederlandse herkomst. Dat geldt ook voor de 20.000 families DeVries of De Vries, en ook voor de 2000 gezinnen DeBruin, 2000 families DeZwart, 2500 families Groen, en 5500 huishoudens met de naam Orange of Oranje. En vergeet vooral ook de 35.000 gezinnen DeWitt niet.
Maar het zijn allemaal voor de hand liggende namen, zoals ook VanDyke en VanDyck, de achternaam van 19.000 gezinnen in de VS. Er waren twee migratiegolven vanuit Nederland naar Amerika, de eerste in de 17e eeuw, de andere in de tweede helft van de 19e eeuw. Iedereen kende wel iemand die een zoon van Jan was, of iemand die vlakbij een dam of een dijk woonde. En Friesland was een van de hoofdleveranciers van emigranten, dus ja, vanzelfsprekend vind je die afkomst terug in Amerikaanse achternamen.
MAAR ALS je echt wilt zien hoe breed de achtergrond is van Nederlanders die de Atlantische Oceaan overstaken, kijk gewoon maar naar de straat waar je in Nederland woont of vroeger woonde. In mijn geval: ik groeide op in Soest, op de Aagje Dekenlaan. En ik herinner me de buren uit mijn jeugd: Middelman, Schakel, Weeda, Van den Braak, Van der Leck, De Graaf, Van Zeist, Boersma, Van Herwaarden. Die woonden allemaal aan de overkant. En landmachtofficier Koopman natuurlijk. Mijn broer trouwde met zijn oudste dochter.
Aan onze kant: Van de Flier, Van der Plas, Kamphorst, Knetemann, Lantema, Schanstra, Oorthuys, Van der Gaast, Elzinga, Houkes. Willekeuriger kan je het niet maken. Ik stelde mijzelf de vraag: emigreerden dat soort namen ook naar Amerika? Niet de buren zelf, maar een nabije of verre verwant? En ja hoor. Jordan Schakel is een basketballer in Boston, Larry Weeda heeft, of althans had, een veilinghuis in Iowa, loodgieter Van den Braak repareert waterleidingen in Delaware, en Gladys Schanstra is een binnenhuisarchitect in Illinois.
OP DE Harvard universiteit coacht Tjerk van Herwaarden de hockeyvrouwen. Valerie Oorthuys ontwerpt bestemmingsplannen in Massachusetts, Ken Elzinga doceert economie en schrijft misdaadromans in Virginia, en John Knetemann is een computergeek in Colorado, maar wil eigenlijk liever een stand-up comedian worden. En officier Koopman? Er loopt een Koopman Avenue door Santa Cruz in California, een Koopman Road door Michigan en Texas, Koopman Drive door South Dakota, Wisconsin en Illinois, en Iowa heeft een Koopman Court.
Ik zou de hele straat van mijn jeugd langs kunnen gaan, en dan zou ik elke achternaam terugvinden ergens in Amerika. Dus dat deed ik, uit nieuwsgierigheid, en ja hoor. Bert VandeFlier overleed onlangs in North Carolina, Jake VanderPlas werkt bij Google in Seattle, Deb VanderGaast wil een baan in de politiek in Iowa, Alice Kamphorst behandelt kankerpatiënten in New York, en Geert Middelman automatiseert bij Walmart in Arkansas. En zo voort, en zo verder. Iedereen uit mijn jeugd, en gegarandeerd ook de jouwe, heeft ergens in Amerika een naamgenoot of een verwant, inclusief mijn buurmeisje Kathy Lantema die met Ajax- en Oranje-keeper Piet Schrijvers trouwde: Glen Lantema bezit een stuk grond in Webster, New York.
Amerika is oranje, very oranje, maar vooral ook: Amerika is het land van jou en je buren. Er is geen enkel ander land ter wereld waar Nederland zo diep en grondig wortel heeft geschoten. Dat geldt ook voor Steven en Rudie Houkes van nummer 5, om de bocht, die allebei mijn zus op nummer 22 het hof maakten. Want Laurie Houkes doet de boekhouding voor haar man Bill. In Florida.
M’n zus trouwde met Ruud.
*Willem Meiners is eindredacteur van De Daily Dutchman.
