door Marcel Beijer
EIND jaren ’90 was er een ondernemer die van Almere Poort een Wildwest stadsdeel wilde maken. Compleet met houten huizen, een manege, saloons en zanderige wegen.
Almerica, noemde hij het.
Een fraai kunstje kitscherige luchtfietserij, maar deze Marc Gregoire was Amerikagek en durfde groot te dromen. De man was bovendien een ervaren ondernemer. Hij had een florerende manege in het Amsterdamse bos en zag het in het nieuwe land kansen voor expansie. Volgens mij heeft de gemeenteraad zich daar toen nog over gebogen, maar dat weet ik niet zeker meer.
Ik interviewde hem in zijn Amsterdamse manege en ontdekte waarom Gregoire zo idolaat van de poldermentaliteit was. ‘Almere is de meest Amerikaanse stad van Nederland’, zei hij. ‘Er wonen pioniers, frontiers, die van overal komen en met elkaar een stad en gemeenschap opbouwen.’
HIJ ZAG Almeerders ook als gelukzoekers. Van dat aspect heb ik dankbaar gebruik gemaakt in mijn roman Gouden Bergen (Engelse titel: Golden Mountains) waar ik een parallel trek tussen het opbloeiende Almere uit de jaren ’90 en de Goldrush in het westen van de USA.
Waar kom jij vandaan?
De eerste vraag die Almeerders elkaar in de beginjaren vaak als eerste stelden was: ‘waar kom jij vandaan?’, net als Amerikanen doen. In Almere is antwoord meestal ‘Amsterdam’, of ‘het Gooi’. Amerikanen wijzen nog steeds graag op hun afkomst: Ierland, Italië, Midden-Amerika, en natuurlijk ook Nederland.
NET ALS in Amerika ontstaan nieuwe trends in Nederland regelmatig in Almere. In positieve zin: rappers, breakdance, gratis internet, betaalbare zelfbouwkavels. Maar ook in negatieve zin, zoals de ontlezing. Die zag je in de nieuwbouwstad eind vorige eeuw al toeslaan: bijna niemand nam er een abonnement op de krant. Heel rechtse partijen kregen het eerst voet aan de grond in het jonge Almere. Later volgde de rest van het land.
En net zoals Amerika het land van de ‘onbegrensde mogelijkheden’ is, leefde dat idee ook jarenlang in Almere. Er kwamen wilde plannen, zoals Almerica er ook een was. De meeste sneuvelden, maar dan lag er binnen no-time weer een nieuw plan op tafel. Wielerjournalist Thijs Zonneveld wilde een anderhalf kilometer hoge berg in Almere bouwen, er waren plannen voor een piramide, het nieuwe Thialf ijsstadion moest in Almere komen. En sommige plannen lukken ook, zoals de spraakmakende wijken, de gescheiden verkeersstromen. Of ze werden gerealiseerd en mislukten dan alsnog. Zo staat er al ruim twee decennia een onafgebouwd ‘middeleeuws’ kasteel in de stad en werd de met veel tamtam binnengehaalde wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade een grote flop.
Best jammer dat het plan voor Almerica overigens nooit is gerealiseerd. Het had spraakmakender geweest dan de wijken die nu in Almere Poort te zien zijn.
Maar ja, ook ik ben natuurlijk een Amerikagek.
* Marcel Beijer is journalist in Almere en winnaar van de Nederlandse Prijs voor de Nieuwsbladjournalistiek 2023.
* Het nooit afgemaakte Kasteel in Almere
