** 3000 counties, 20.000 gemeenteraden, 16.000 townships, 13.000 schoolraden en tienduizenden andere: 87.525 vreedzame overlegorganen in totaal. **
door Willem Meiners
AMERIKA, ZEGT de buitenwacht, is verdeelder dan ooit. Tot op het bot. De scheidslijn loopt dwars door de samenleving, zeggen ze op tv, fifty-fifty. Amerika is het nog nooit zo onderling oneens geweest.
Pfff.
O ja? Hollanders introduceerden vierhonderd jaar geleden het poldermodel in Nieuw Nederland. Is dat weg? En als men zegt: verdeelder dan ooit, bedoelen ze daarmee voor of na de Burgeroorlog? Voor of na de marsen van dappere vrouwen die op straat stemrecht kwamen opeisen? Voor of na de rooie heksenjacht van Joseph McCarthy? Voor of na Rosa Parks, of de oorlog in Vietnam?
Het stadswapen van Brooklyn, dat geen stad meer is maar een stadswijk, heeft een veelzeggende spreuk. Die dateert nog van toen het Breukelen heette, genoemd naar het Utrechtse dorp dat omringd was met moerassen. Het motto luidt Eendracht maakt macht, niet in het Engels maar in het Nederlands.
HET HOLLANDSE poldermodel wordt zo genoemd, omdat het al achthonderd jaar wordt gebruikt als een overlegmethode die van oorsprong polders opleverde: land achter de dijken. Dammen die er eerst niet waren, en dus was het land er aanvankelijk ook niet. Maar met vereende krachten, in samenspraak, bouwden de Nederlanders … wel, ze bouwden Nederland. De meeste stemmen golden. De 21 Hollandse waterschappen zijn ’s werelds langst bestaande democratische bestuursvorm.
Wie en wat is er nou eigenlijk verdeeld in Amerika? Tv-zenders zijn verdeeld, want daar valt geld mee te verdienen. Het Huis van Afgevaardigden is verdeeld en maakt er soms een clownshow van, uitvergroot door camera’s en sociale media. Deelstaatparlementen zijn soms, niet zo vaak als het weleens lijkt, verdeeld. En er zijn schoolraden waar hardop wordt geruzied over sommige boeken in de klas en de schoolbieb. Dat gekijf over boeken gebeurt in 138 van die raden. Is dat veel? Amerika telt bijna 13.000 schoolraden. Ruziënde besturen vormen één procent van het totaal. Maar ze krijgen honderd procent van de media-aandacht.
Amerika is gebaseerd op het Hollandse poldermodel. Daarom heeft het veel openbare, gekozen overlegorganen met beslissingsbevoegdheid, heel, heel veel. Drieduizend counties, twintigduizend gemeenteraden, zestienduizend besturen van townships, dorpen die aan hun county rapporteren, zeventienduizend schoolraden, en tienduizenden special purpose districts die gaan over brandweer, ambulances, openbare bibliotheken, en sommige politiekorpsen. Dat zijn er, bij elkaar opgeteld, niet schrikken, 87.525.
ER ZIJN maar weinig wetten, regels en verordeningen in Amerika waarbij je elke dag, boem!, even stilstaat en tegen jezelf zegt: hee, daar heb je een wet! Maar de verkeersborden en de stoplichten, de asfalteerders en de ziekenauto, de schoolbus en de bruggen, de vuilnisophalers en Hamburger Joe’s met zijn mobiele vreetkraam, de “witte fietsen” van vandaag: de elektrische step op de hoek bij het postkantoor die iedereen mag gebruiken, de optocht volgende week op Memorial Day, aan alles ging een officieel besluit vooraf. Zowat alles wat je op een gemiddelde dag in Amerika tegenkomt, en hoe je het tegenkomt, is het gevolg van democratisch genomen besluiten in een van die bijna negentigduizend overlegorganen. Die nemen geen Democratische of Republikeinse besluiten, ze volgen het poldermodel.
Dus nee, Amerika is helemaal niet verdeelder dan ooit. Het ondergaat, net als de rest van de wereld, ingrijpende en razendsnelle technologische veranderingen, en is doende om daar orde in te scheppen. Dat valt niet mee, en het levert net als overal elders onderweg verzet op. Maar het is per saldo een prima geolied lopende samenleving – ook onder de unieke en veeleisende omstandigheden van een al maar naijlend virustijdperk. Hollanders hebben het overlegstelsel hier geïntroduceerd, en de Onafhankelijkheid van 1776 heeft dat, nota bene op papier dat speciaal uit Egmond en Zaandam was geïmporteerd, herbevestigd. Het is de mensen, op een paar perioden van uitzondering na, prima bevallen.
Maar aan de basis, om de hoek, in de wijk, daar waar verreweg de meeste beslissingen worden genomen die het bestaan van de buren raken, daar poldert alles normaal voort.
* Willem Meiners is de eindredacteur van De Daily Dutchman.
* Polder Drive in Memphis, Tennessee.
