HET IS pakweg 5 uur rijden van Friesland naar Friesland. Tenzij je via East Friesland gaat, want dat ligt niet op de route. De twee Frieslanden liggen in Wisconsin en Minnesota, maar voor zowel East als West Friesland moet je in Iowa zijn, en dat stapelt nog eens 10 uur extra bovenop je reistijd. En pas op dat je het niet per ongeluk spelt als Vriesland: voor je het weet verlies je nog eens 18 uur. Vriesland ligt in Michigan, en is samen met Drenthe onderdeel van de gemeente Zeeland.
Huh?
Wisconsin, Minnesota, Iowa, Michigan: Friesland boppe zo ver de vlakte strekt. Daar trokken ze naartoe, de Friese emigranten die Nederland eind negentiende eeuw achter zich lieten. Ze zochten de vlakte op, in Amerika’s heartland, het platte land, en als ze een plek vonden om wortel te schieten, dan noemden ze die gewoon naar waar ze vandaan kwamen. Friesland, Vriesland, Harlingen, Hindeloopen, Workum, Dockum, Sloten. Nu, veel later, ritselt het overal in Amerika van de Friese straatnamen. Dokkum Drive in Memphis, Lemmer Street in California, Hallum Avenue in Florida, Leeuwarden Road in Connecticut.
OF ZE noemden zichzelf naar Friesland. Er wonen in Amerika momenteel ruwweg 20.000 gezinnen De Vries, Devries of DeFries. En in het geval van de Lenape-indianenstam in New Jersey waar Friese meneren zowel baby’s als hun achternaam achterlieten, heten 850 mensen DeFreese. Allemaal niet te verwarren met borden en menu’s waarop je Fries ziet staan. Dat betreft French Fries, patat frites, en die hebben trouwens helemaal niks met Frankrijk of Fransen te maken, want frieten zijn van origine Belgisch.
Harde, noeste werkers. Ze brachten een astronaut naar Amerika, Jack Lousma uit Wonseradeel, en vader, zoon, dochter en kleindochter Fonda, nazaten van Douwe Fonda uit Kollum. Het liep trouwens niet goed af met Douwe, de Mohawk-indianen kregen hem te pakken en scalpeerden hem. Hij kreeg een dorp naar hem genoemd, Fonda in de staat New York, vlakbij Amsterdam. Stephen King stamt uit Leeuwarden, voormalig CIA-directeur Petraeus uit Franeker, en een van de allergrootste verhuizers in Amerika, Bekins, met 2000 verhuiswagens en 5000 chauffeurs, werd opgericht door Jan en Maarten Bekius uit Hallum, die de u in hun achternaam omdraaiden en er een n van maakten omdat het zo beter uit te spreken was.
FOLKERT Kuipers vertrok uit Akkrum, wijzigde zijn naam in Frank Cooper, en bouwde in Manhattan het grootste warenhuis ter wereld. En boer Henk Banta uit Minnertsga richtte in Kentucky Bantatown op. Dat werd een zo vrolijk dorp met ijverige mensen en lachende gezichten dat de staat de naam uiteindelijk officieel veranderde in Pleasureville.
Kampioen Friese Amerikaan is echter Hotze Koch uit Workum. Die ging naar Texas, noemde zich Harry, en twee generaties later is Kansas het hoofdkwartier van Koch Industries, Amerika’s allergrootste onderneming in particuliere handen, groter dan Disney, groter dan Boeing, en verantwoordelijk voor het meeste asfalt op Amerika’s wegen, het meeste wc-papier, de meeste luiers, spijkerbroeken, kamerbrede tapijten, rugzakken, de meeste yogabroeken, barbecue-steaks, en plastic bestek voor bij de barbecue.
Op de tweede plaats? De kleinzoons van Sytze Boersma uit Dantumadeel. Zij gingen de concurrentie aan met Starbucks. Dutch Bros is de snelst groeiende koffieverkoper ten westen van de Rockies, met 700 drive-thru kiosken, zo druk, zo geliefd, dat ze er, zoals momenteel in Phoenix, soms twee naast elkaar bouwen om aan de vraag te voldoen.
Officieel is het zomer, maar in Amerika friest het.
* Het nagebootste stadhuis van Franeker staat even buiten Boston.
