PIET VAN Vlissingen was schoolmeester in Spijkenisse, maar hij kwam zelf uit Weesp. Z’n vrouw Trijntje verleidde hem om in Spijkenisse te komen wonen. Acht kinderen in veertien jaar, de oudste was Jaap, die overleed in de wieg. Ze misten hem. De tweede zoon werd Arie, maar nummer drie kreeg alsnog Jaapjes naam. Piet kwam vanwege z’n vak in contact met veel mensen. Hij hoorde de verhalen over andere Zuid-Hollanders die naar de buurt van Chicago waren geëmigreerd. Ze hadden daar een eigen dorp gebouwd, South Holland. En ze zochten onderwijzers.
De hele familie op de boot, in 1873. Meteen inburgeren. Binnen zes jaar waren alle Van Vlissingens Amerikaans staatsburger. Het was een gezin van alle hens aan dek, handen uit de mouwen. Binnen de kortste keren gingen zoons Arie en Jaap-2 voor zichzelf werken. Ze hadden nieuwe namen, Arthur en James.
Sprong in de tijd, naar vandaag. Kijk vanaf Lake Michigan naar de skyline van Chicago, en je ziet de dadendrang van Arie en Jaap van Vlissingen. Niemand heeft een groter stempel gedrukt op hoe de op-twee-na-grootste stad van Amerika eruit ziet dan beide gebroeders. Ook anderhalve eeuw later nog is Van Vlissingen & Co verreweg de belangrijkste projectontwikkelaar in en rond Chicago.
VEEL SOEPS was het niet toen ze er kwamen wonen, officieel een city maar meer een dorp. De grote brand, de Chicago Fire, had nog kort geleden een deel in de as gelegd, en overal om je heen hoorde je verrassend vaak Nederlands spreken. Er waren in de tweede helft van de negentiende eeuw veel Hollandse boerengezinnen naar Illinois verhuisd, harde werkers die hun best deden om er iets van te maken. De meesten bleven bij elkaar in de buurt. Chicago werd een tijdlang een Dutch American farming community genoemd.
Arie en Jaap zagen in een oogopslag welke mogelijkheden er voor het oprapen lagen. Een stad aan het water, spoorlijnen die er naartoe liepen, vlak land dat niet alleen goed geakkerd kon worden, maar ook bebouwd. Ze begonnen met het opkopen van enorme stukken grond, vooral ten zuiden van de stad. In plaats van die vervolgens door te verkopen, ontwikkelden ze de terreinen eerst. Ze legden wegen aan, onderhandelden met ondernemers om zich erop te vestigen, en zo creëerden ze compleet nieuwe woon- en werkwijken.
ZE BETROKKEN spoormagnaat Pullman erbij, want mobiliteit was een eerste vereiste als je een woongebied aantrekkelijk wilde maken voor investeerders en voor gezinnen met geld op de bank. Amerika groeide in die jaren als kool, met miljoenen immigranten uit een breed scala van landen. Nederlands, Duits, Pools en Italiaans maakten plaats voor één compromistaal, Engels. De gebroeders begonnen omhoog te bouwen, vooral naarmate ze hun activiteiten als projectontwikkelaars ook naar het noorden uitbreidden, aan de andere kant van de Chicago River.
Ze lieten de haven uitdiepen, ze ontwierpen plannen voor de aanblik van de stad, gezien vanaf het water, en ze maakten ruimte voor de fameuze Wrigley Building wolkenkrabber. De hogere torens zijn van na hun tijd, maar hun bedrijf bestaat nog steeds en drukt nog altijd een groot stempel op hoe de stad en zijn voorsteden er vandaag uitzien. Er loopt een lange Van Vlissingen Road door Chicago, iedereen weet die te vinden en goed uit te spreken. Want de jongens van Piet en Trijn, die hebben de stad gemaakt tot zoals die er vandaag uitziet, en daar zijn veel Chicagoans trots op.
South Holland bestaat overigens nog steeds.
