ENGLISH

 

NORMAAL gesproken, als je een Nederlandse naam in de buurt van Chicago ziet, dan voert die meestal terug op de negentiende eeuw. Toen kwamen honderdduizenden Nederlanders naar Amerika, de zogeheten tweede emigratiegolf. Maar Frans en Levijntje van der Koeck vielen niet in die categorie. Die verlieten het Zeeuwse Breskens aan het eind van de gouden eeuw en gingen aanvankelijk eerst in Gansegat wonen. Een gat was een meer, en daar dobberden blijkbaar meer ganzen dan normaal. De naam bestaat niet meer, dat werd Paardenek – nu is dat Fairfield in New Jersey.

Van der Koeck werd onvermijdelijk weldra VanderCook, en in sommige gevallen Van Dercook. Daar zijn er nu nog een dikke vijfhonderd van over in Amerika. Dat is niet heel veel voor een familie die al zo vroeg de oceaan over kwam. Meestal duidt dat op sterkere meiden dan jongens in die vroege jaren. Als meer meisjes de volwassen leeftijd bereikten dan jongens, dan verloor het nakroost vanwege huwelijken de achternaam vaker wel dan niet.

MAAR talrijk of niet, in Chicago en ver daarbuiten werd VanderCook een naam die klinkt als een klok. Robert had in zijn dna iets meegenomen wat op en top Nederlands is: een hang naar de boekdrukkunst. Er wordt weliswaar sinds jaar en dag gestreden over de vraag waar de drukpers werd uitgevonden, in China, Mainz of Haarlem, maar tegen de tijd dat de Van der Koecken naar Amerika trokken was Nederland de drukkerij van de hele wereld. Nergens zagen zo veel boeken, bladen en pamfletten het licht als in Holland.

Robert maakte drukpersen, een eeuw geleden, samen met zijn zonen. Echt goede, stevige persen. Zo stevig dat er nog steeds een paar duizend van in omloop zijn, ook al worden ze allang niet meer gemaakt. Robert VanderCook bouwde er dertigduizend, in een tijd toen Amerika nog vijfduizend verschillende kranten telde, vijf keer zo veel als nu. Persen om kranten mee te drukken, persen voor posters en, een uitkomst voor veel drukkerijen, kleine persen om proefdrukken mee te maken, zodat je kon zien of je paginaraam correct was ingevuld voordat je ermee de grote drukpers op ging. De VanderCook zonen verkochten de tent tenslotte, maar de faam van het product was dermate goed dat de nieuwe eigenaar ze nog een tijdlang verkocht onder de naam Vandersons.

EINDE VERHAAL voor de naam VanderCook? Neehoor, er dook ook een andere slimmerik op, ditmaal een trompetspeler. Hale VanderCook blies de sterren van de hemel, en sloeg bovendien aan het componeren. Hij formeerde z’n eigen orkest en trok naar het circus en naar theaters. Zo kregen veel meer gewone burgers zijn muziek te horen dan wanneer hij in concertzalen was gaan zitten, en het resultaat is ernaar. In hetzelfde jaar waarin Robert in Chicago drukpersen begon te bouwen, startte Hale er een school voor muziekdocenten. Die floreert nog altijd. Daarom kan iedereen in Chicago nog steeds zien: VanderCook was here!