door Willem Meiners
PIET STUYVESANT kwam uit Peperga in Friesland. De familie Van Ness, naar wie brede straten zijn genoemd in Washington, Los Angeles en San Francisco, kwam uit Nes op Ameland. Van Nuys bij Los Angeles heet naar boer Isaac uit het Groningse dorp Nuis, tussen Marum en Leek. De Rockefellers stammen uit Breskens, en Minnie Mae Hood die in de tuin van Graceland naast haar kleinzoon Elvis Presley ligt, was een nazaat van Jan Hoed uit Spakenburg en zijn vrouw Rachel van Bunschoten.
Amerika telt ruim 17.000 gemeenten. Daarvan hebben 15.000 minder dan vijfduizend inwoners. Daarnaast zijn er nog eens 16.000 dorpjes zonder eigen overheid, die door hun county worden aangestuurd – zoals een tijdlang Almere een landdrost had die aan het polderbestuur rapporteerde. Amerika bestaat niet uit de grote steden met hun wolkenkrabbers. Het bestaat primair uit dorpen.
Want: Amerika werd in de steigers gezet door mannen en vrouwen uit kleine Hollandse dorpen. Dat is opmerkelijk genoeg om er even bij stil te staan. Maar het is tegelijkertijd niet verbazend. Onder de eerste pakweg tienduizend Nederlanders die vierhonderd jaar geleden naar Amerika zeilden, zaten vooral veel dorpelingen. Wie in een stad woonde, die ging het doorgaans voor de wind. Nederland was welvarend en, op uitbraken van de pest na, gezond. Kinderen gingen er naar school. Huizen waren modern. Er lagen pannen op de daken, geen riet, dus massaal brandgevaar was beperkt. Nederland was het meest verstedelijkt van heel Europa, met kop en schouders. Een stedeling had niet veel reden om zich van de stad los te maken.
VOOR EEN dorpeling lag dat anders. Die was sneller bereid om zijn wortels uit de klei te trekken en op avontuur te gaan in een land dat niet Amerika, maar Nieuw Nederland werd genoemd. Dan scheepte je in op een boot in Amsterdam, en je ging weken, soms maanden, later aan land in Nieuw Amsterdam.
Douwe Fonda uit Kollum deed het. Henry, Peter en Jane hebben zijn naam wereldberoemd gemaakt. De familie Admiraal uit Monnickendam en Schoorl deed het ook. Robert de Niro is hun nazaat. Geesje Springsteyn ontvluchtte een dorp in Groningen, en Bruce zingt Born to Run als een ode aan haar. Oma Kersten verliet Loenen op de Veluwe, plantte in Amerika een stamboom met louter dominees, met Stephen King en zijn dochter Naomi als nazaten. Naomi is zelf ook dominee.
MENSEN KWAMEN uit Breukelen en bouwden Brooklyn. Ze emigreerden uit Buren en Buurmalsen, Maarten werd president, en sindsdien zijn er 31 steden en dorpen in Amerika met de naam Van Buren. Ze vertrokken uit Bunnik en De Bilt en startten het Vanderbilt-imperium. Ze kwamen uit Coevorden en stonden aan de wieg van twee Vancouvers, een in de staat Washington en later ook een in Canada. Of, zoals in het geval van kleine Jantje Edeson en zijn alleenstaande moeder, ze lieten Edam en Den Oever achter zich en begonnen een nieuw bestaan dat tenslotte Thomas Edison voortbracht.
Amerika is het enige land ter wereld dat in de steigers is gezet door uitsluitend mensen die het niet erg vonden om helemaal opnieuw te beginnen. Vrouwen en mannen die uit dorpen en gehuchten kwamen. Ze brachten een houding mee van gooi-alles-maar-overhoop. Begin iets nieuws. Maak het beter, groter, sterker. De Roosevelts uit Tholen, Greetje Gerritse uit Nederhemert die de bouwster van Brooklyn Bridge voortbracht, Adriaantje Jansen uit Durgerdam wier nazaat president Jerry Ford werd. De Huizenga’s uit Bedum en de Kochs uit Workum die de grootste afvalverwerker en allergrootste private onderneming van Amerika oprichtten, groter dan Disney. En kapper Evert Iwwerks uit het Oost-Groningse Uttum. Die kwam naar Kansas en kreeg een zoon, Ubbe. Die kon goed tekenen.
Ubbe bedacht Mickey Mouse.
* Willem Meiners is eindredacteur van De Daily Dutchman. Hij woont in een piepklein dorp in Maine.
