EEN Dutch door is een echt Hollandse uitvinding. Vandaar dat het buitenland het zo noemt. In Amerika weet iedereen wat je bedoelt als je het over een Dutch door hebt, vaak uitgesproken in meervoud, Dutch doors, vanwege de twee deurdelen. Ze zijn populair. Zozeer dat je Dutch door agenda’s kan kopen, met pagina’s waarvan je de bovenste helft kan omslaan onafhankelijk van de onderste. En de achterklep van menige SUV heeft een raam dat je openklapt terwijl de onderkant dicht kan blijven. Ook dat heet een Dutch door.
Ze dateren uit de gouden eeuw, kijk er de schilderijen van Jan Steen, Pieter de Hooch, Emanuel de Witte of Samuel van Hoogstraten, en tekeningen van Rembrandt maar op na. Dutch doors hadden praktische redenen. Je liet de frisse lucht binnen, maar hield het stof buiten. Je hield huisdieren en kleine kinderen binnen, maar liet het zonlicht van buiten toe. Woningen waren smal, vooral in de steden, en in Holland woonden veel meer mensen in steden dan in andere landen het geval was. Elke opening die licht binnenliet was welkom.
OM diezelfde combinatie van redenen vonden Hollanders ook het schuifraam uit, een venster in twee delen waarvan je de onderste helft kan openduwen. Woningen stonden vaak op onvaste grond (vandaar de heipalen), dus naarmate je ze hoger bouwde, zoals grachtenpanden, des te meer werd gewicht een factor om rekening mee te houden. Grote ramen hielpen, een raam is immers een stuk lichter dan bakstenen. Om het openzwaaien van grote vensters te beperken, iets wat immers ten koste zou gaan van de ruimte in je kamer, bedachten de Gouden Eeuwers het schuifraam.
Beide uitvindingen werden mee de oceaan over genomen en in Amerika geïntroduceerd. Daar sloegen ze meteen aan, en voorgoed. Vooral de toepassing van de Dutch doors in boerenschuren werd verwelkomd, vanwege het buiten- of binnenhouden van vee, maar ook omdat wie ergens een farm bouwde altijd eerst begon met de schuur. Het woonhuis kwam als laatste, en al die tijd woonde het gezin met de beesten in de schuur. Frisse lucht en licht kunnen binnenlaten via de open bovendeur was een soort levensvereiste.
Waar je nu ook gaat in Amerika, je treft de Dutch doors en het schuifraam, de ‘double-hung’, overal aan. Vooral de deur is onderwerp van gesprek in allerhande magazines over mooi wonen, in alle Lowe’s of Home Depot filialen staan ze klaar, en ook Walmart grossiert erin. Ze zijn niet goedkoop, omdat er meer hang- en sluitwerk bij komt kijken, en isolatiemateriaal tussen de twee helften, maar dat mag voor miljoenen gezinnen de pret niet drukken. Dutch doors gaan onverminderd grif over de toonbank.
Dutch doors in een 17e eeuws schilderij van Pieter de Hooch.
