door George Bush *
DANK U wel, burgemeester, majesteit en koninklijke hoogheid, Barbara en ik danken u en uw land voor het warme welkom dat ons is gegeven. Ik ben blij om terug te zijn temidden van mijn neven en nichten, omdat we met liefde terugdenken aan tante Abigail van vele jaren geleden.
Nederland is een oude vriend, een zeer gewaardeerde bondgenoot van de Verenigde Staten. De vriendschap tussen onze landen is ouder dan de Amerikaanse grondwet, en de Verenigde Provincies waren een van de modellen waar onze stichters naar keken bij het scheppen van een natie uit 13 soevereine staten.
Het is een genoegen om Leiden te bezoeken, een stad waarvan alleen de naam al eeuwenlang symbool staat voor Nederlandse vastberadenheid en de strijd voor vrijheid tegen de bezetters. Ook voor Amerikanen is Leiden een speciale stad, een plek waar we onze oorsprong terugvinden. Veel van de mensen die de moderne wereld hebben vormgegeven, liepen door de geplaveide straten van Leiden. Het was hier dat Hugo de Groot, wereldwijd bekend als Grotius, de vader van het moderne internationale recht, studeerde in het land waar vandaag de dag het Internationaal Gerechtshof is gevestigd.
HET WAS hier dat Rembrandt leefde en werkte en een wereld van schoonheid creëerde die ons vandaag de dag nog steeds ontroert. En het was hier in Leiden waar de Pilgrims naartoe kwamen om aan vervolging te ontsnappen — om in vrede te leven, te werken en te bidden. In de schaduw van de Pieterskerk vonden ze de vrijheid om openlijk en zonder angst getuige te zijn van God. En hier, onder de oude stenen van de Pieterskerk, rust het stoffelijk overschot van John Robinson, de geestelijke leidsman van de Pilgrims.
Vanaf deze plek zetten de Pilgrims koers naar de Nieuwe Wereld. In hun zoektocht naar vrijheid namen ze de lessen mee die ze hier leerden over vrijheid en tolerantie. De Pilgrims stonden voor een gevaarlijke overtocht, maar gedragen door de wind van hoop kwamen ze aan. En op de rotsachtige kust van New England, aan de rand van een wild en onbeteugeld continent, plantten ze de zaden van een nieuwe wereld, een wereld die Amerika werd.
ONGEACHT hoe zwaar het karwei is, vrijheid wint altijd. Het is een les die de wereld deze eeuw meerdere keren heeft geleerd, een les die jullie zo goed kennen, die de Nederlanders zo goed kennen. Nederland zal de nachtmerrie van de bezetting nooit vergeten. Sommigen van u hebben die lange jaren meegemaakt.
En zelfs toen hield de vrijheid stand. De Pieterskerk — achter deze muren, boven de dakspanten — zochten verzetsstrijders, universiteitsstudenten een veilig heenkomen in deze kerk. Dagelijkse heldendaden — de koster van de kerk die hen eten bracht, de kruidenier uit de buurt die extra rantsoenbonnen verzamelde — hielden hen in leven, hielden de geest van waardigheid en menselijk fatsoen levend tijdens de donkere nacht van Nederland.
En waarom? Waarom zouden mensen zichzelf in gevaar brengen om anderen te redden? Ze deden het om de meest eenvoudige en menselijke reden. In de woorden van Jan Campert, dichter van het Nederlandse verzet, handelden ze omdat “het hart niet anders kon”. Vrijheid kan nooit worden uitgeroeid — toen niet en nu niet.
* George Bush bezocht Leiden in de zomer van 1989, drie maanden voordat de Berlijnse Muur viel. Dit zijn citaten uit zijn toespraak in de Pieterskerk. Hij refereerde aan Abigail Jenney, een in Leiden geboren voorouder. Bush stamde van de families Beekman, Loper, Hardenberg, Vanderburgh, Melyn, Van Slechtenhorst, De Boogh en Albertsen, allemaal uit Nederland.
